Geschiedenis Westbergveld

De geschiedenis van het Westbergveld in vogelvlucht

De Westberg is één van de mooiste en oudste plekken van Wageningen. De overblijfselen van de eerste kerk uit ca 1100 en het bijbehorende kerkhof liggen er verscholen, het laatste was tot ver in de dertiende eeuw in gebruik. Ook vinden we hier de negentiende -eeuwse begraafplaats van de adellijke familie De Constant Rebecque, voormalig eigenaars van het landgoed Belmonte. Omdat de westelijke zijde van de akker bijna een meter zwarte grond heeft, weten we dat hier ook al zo’n vijfhonderd jaar wordt geboerd.

Vanaf het jaar 2017 hebben wij als GraanGeluk in samenwerking met de vader en zoons van Maatschap Achterstraat de akker in gebruik om in plaats van de gebruikelijke snijmais historische of bijzondere streekgranen te telen voor streekbrood -en bier. Een opmerkelijk toeval: onze akker is ongeveer een bunder (1,2 hectare) groot, exact de omvang van wat een mens gemiddeld aan ‘aarde’ (grond) nodig heeft om van te leven.

Wij, de Stichting Graangeluk, hebben besloten om van het Westbergveld de mooiste natuurboerenakker van Nederland te maken met de hoogst mogelijke (agro)biodiversiteit. Een akker waar zowel mens als dier van eten. Een voorbeeldakker dus met historische granen én puur inheemse flora (akkerkruiden) op de plek waar de wortels van zowel de stad Wageningen als de landbouwhogeschool -en universiteit liggen. Een parel die ook nog eens tussen de twee prachtige Wageningse arboretums ligt: Belmonte en De Dreijen.

Tot 1288 staat hier de officiële hoofdkerk van Wageningen, totdat de huidige Kerk op de markt deze functie overneemt. Dan houdt ook het begraven van de doden op de Westberg op. Omstreeks 1400 geeft bisschop Frederik van Blankenheim toestemming aan ‘den arme leek N’ om op het oude kerkhof groenten en fruitgewassen te verbouwen voor zijn levensonderhoud. In 1480 raakt de kerk zwaar beschadigd tijdens het beleg van Maximiliaan van Oostenrijk en wordt in waarschijnlijk verkleinde vorm toch hersteld. Het wordt het eindpunt van de jaarlijkse (rond 24 juni) Sint Jansprocessie vanuit de stad. Na de reformatie eind zestiende eeuw worden deze katholieke uitingen verboden en vervalt het kerkje waarna het vervolgens wordt gesloopt.

In die tijd vonden er inmiddels al volop agrarische activiteiten op de Westberg plaats. Begin negentiende eeuw werden de gronden opgekocht door de Baron van Lynden uit Hemmen. Samen met het huidige arboretum Belmonte vormde het een adellijk landgoed met bijbehorend landhuis en gebouwen, verder ontwikkeld en voortgezet door de ingetrouwde familie De Constant Rebecque. In de jaren ’30 kwam het onder beheer van het Gelders Landschap, vanwege zijn natuurschoon. Het landhuis en bijbehorende gebouwen werden in 1944 zwaar beschadigd. In de jaren ’50 worden de terreinen overgedragen aan de Landbouwhogeschool die aan de oostkant van de Holleweg het huidige Arboretum Belmonte stichtte. De Westbergakkers lagen er vervolgens wat verloren bij, er werden wel plannen tot bebouwing gemaakt, maar deze vonden (gelukkig) geen doorgang. De grond werd vervolgens benut als proefveld met o.a. verschillende tarwerassen door de afdeling Plantenveredeling. Vanaf 1995 tot 1999 was hier Stadtuinderij De Kring gevestigd en vervolgens vond er drijfmest gevoede maïsteelt plaats. In 2017 kreeg het terrein zijn huidige functie doordat oude landbouwgewassen geherintroduceerd worden. Kortom, aan adellijke, kerkelijke en boerengeschiedenis geen gebrek op de Westberg.

Met GraanGeluk zaai je mee aan gezonde akkers, herstel van biodiversiteit en weer kansen voor insecten, wilde bijen, vlinders en akkervogels als patrijs en veldleeuwerik.